Van Soldatendyck naar Theater van de Natuur

Vanaf Vesting Bourtange is in etappe 4 van het Noaberpad een extra lus gemaakt van bijna 5 km. Verderop wandel je door het wonderschone beekdal van de Ruiten Aa en langs de Hel van Jipsinghuizen. Ook doe je het Theater van de Natuur aan, Nieuwsgierig geworden? Trek de stoute schoenen aan en laat je verrassen in Oost Groningen.

Als je zin hebt in een ommetje, dan kom je aan je trekken bij Fort Bourtange. Vanaf Vesting Bourtange loopt een extra lus van een kleine 5 km. Zeer de moeite waard. Het is een cultuurhistorische wandeling langs de verdedigingswerken, de natte horizon, rond de Vesting. De route gaat rond het voormalige moerasgebied dat ter verdediging onder water kon worden gezet en de verhoogde Soldatendyck. Pal aan de Duitse grens kom je langs de redoute ‘Bakoven’ waar soldaten waren gelegerd om de naastgelegen sluis te bewaken. Daarmee kon de waterstand in het gebied tussen dijk en vesting beheerst worden.

De natte horizon, Foto Bert Super

Dit gebied is nu het domein van koeien en konikpaarden.
Bij de grensovergang staat een glooiende heuvel. Bovenop heb je een schitterend uitzicht over het Groninger landschap.

Is de extra lus je bevallen, pak dan een stukje van etappe 4 van het Noaberpad mee en wandel door het wonderschone beekdal van de Ruiten Aa. Doordat de beek weer kronkelt, net als vroeger, wordt het water langer vastgehouden in het gebied. Dat is goed voor de natuur, zeker nu het door de opwarming van het klimaat zomers steeds droger wordt. De omliggende graslanden kunnen in natte perioden water bergen. Na 30 jaar van hard werken meandert de Ruiten Aa weer net als ruim honderd jaar geleden. Het hoogteverschil in het landschap is weer hersteld en de stuwen zijn vervangen door vistrappen. In totaal is er 2500 hectare natuurgebied rondom de beek opnieuw ingericht.
Bijna net zoveel hectaren als bij de werkverschaffing in de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw in de omgeving van Jipsinghuizen.

De hel van Jipsinghuizen, Foto Bert Super

In Jipsinghuizen staat het monument ‘De hel van Jipsinghuizen’ ter nagedachtenis aan de werkverschaffing in Westerwolde. De werklozen werden per tram naar Jipsinghuizen gebracht om onder erbarmelijke omstandigheden de vele hectaren heide in de omgeving te ontginnen: ze overnachtten in barakkenkampen, kregen weinig betaald voor het zware werk en slecht te eten.

Theater van de Natuur, Foto Ernst Koningsveld

Bij de Renneboomsbrug steek je de Ruiten Aa over en vervolgt het pad tot aan het Theater van de Natuur, een kunstwerk van vijftien treden met de dichtregels van vijftien dichters.
Adriaan Nette ontwikkelde het kunstwerk tussen 1994 en 2012. Ieder jaar nodigde hij een bekende dichter uit om een trede van woorden te voorzien. Al klimmend naar de top neem je op het Noaberpad de woorden mee als bagage op je reis. Boven aangekomen staat als beloning een bühnekader op statief. Het biedt een bijzonder uitzicht: natuur.

Bronnen
1. https://www.wandelnet.nl/blogbericht/2023/09/26/5x-onverharde-wandelpaden-die-je-niet-wil- missen
2. https://www.boswachtersblog.nl/groningen/2021/06/17/de-ruiten-aa-kronkelt-weer/#:~:text=De%20Ruiten%20Aa%20meandert%20zoals,ziet%20het%20er%20mooi%20uit!; 17 juni 2021, Jelka Vale, boswachter
3. https://theatervandenatuur.nl/
4. https://www.metkarstopstap.nl/naoberpad/4-van-bourtange-naar-laude/